Czym różni się żaba od ropuchy?

Spacerując wiosną w pobliżu stawu, wśród zieleni i kwiatów, często spotykamy małe skaczące stworzenia. Jedne zielone i zwinne, inne brązowe i nieco ociężałe. Czy to żaby czy ropuchy? Choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się podobne, w rzeczywistości różnią się od siebie pod wieloma względami. W tym artykule poznasz najważniejsze różnice między żabami a ropuchami, dzięki czemu już nigdy nie pomylisz tych fascynujących płazów podczas swoich przyrodniczych wycieczek.

Wygląd zewnętrzny

Skóra

Jedną z najbardziej zauważalnych różnic między żabami a ropuchami jest ich skóra. Żaby mają gładką, wilgotną skórę, która często błyszczy w słońcu. Taka skóra pozwala im na efektywną wymianę gazową, ale jednocześnie wymaga stałego nawilżenia. Dlatego żaby rzadko oddalają się od zbiorników wodnych.

Ropuchy natomiast posiadają suchą, chropowatą skórę pokrytą charakterystycznymi brodawkami. Te brodawki nie są zwykłymi wypustkami – kryją w sobie gruczoły, które wydzielają substancje ochronne, często nieprzyjemne lub nawet trujące dla potencjalnych drapieżników. Dzięki takiej skórze ropuchy lepiej znoszą przebywanie w suchszych środowiskach i nie muszą stale przebywać blisko wody.

Kształt ciała

Sylwetka to kolejna cecha, która pomoże ci rozpoznać, czy masz do czynienia z żabą czy ropuchą. Żaby mają smukłe, opływowe ciała z długimi, mocnymi tylnymi nogami. Są stworzone do skakania i pływania – prawdziwi sportowcy wśród płazów. Ich ciało jest jakby wyciągnięte, z wyraźnie widocznym przejściem między głową a tułowiem.

Ropuchy prezentują się zupełnie inaczej – mają krępe, masywne ciała, często sprawiające wrażenie nieco spłaszczonych. Ich nogi są krótsze w porównaniu do żab, przez co poruszają się raczej chodząc lub wykonując krótkie podskoki niż długie skoki. Głowa ropuchy przechodzi płynnie w tułów, bez wyraźnego przewężenia, co nadaje im charakterystyczny, zwarty wygląd.

Oczy

Przyjrzyj się oczom – to również pomoże ci w identyfikacji. Żaby mają duże, wyłupiaste oczy, które często wydają się występować z głowy. Źrenice żab mają zazwyczaj poziomy, owalny kształt. Co ciekawe, oczy żab są umieszczone tak, by wystawały ponad powierzchnię wody, gdy reszta ciała pozostaje zanurzona.

Oczy ropuch są mniej wypukłe, bardziej osadzone w głowie. Ich źrenice często mają kształt poziomych szczelin lub są owalne. Nad oczami ropuch można zauważyć charakterystyczne wypukłości – gruczoły przyuszne, zwane też parotydami, które wydzielają substancje obronne.

Środowisko życia

Związek z wodą

Żaby są mocno związane ze środowiskiem wodnym. Większość gatunków spędza znaczną część życia w wodzie lub w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Nawet jeśli polują na lądzie, zazwyczaj wracają do wody, by się nawilżyć, ochłodzić czy uciec przed zagrożeniem. Ich skóra wymaga stałego nawilżenia, dlatego rzadko spotyka się żaby daleko od stawów, jezior czy mokradeł.

Ropuchy podchodzą do wody z większym dystansem. Potrzebują jej głównie w okresie rozrodu, kiedy to przybywają do zbiorników wodnych, by złożyć skrzek. Przez resztę roku przeważnie przebywają na lądzie, często w miejscach zaskakująco suchych jak ogrody, lasy, a nawet miejskie parki. Dzięki swojej wytrzymałej skórze mogą przetrwać w środowiskach, w których żaba szybko by wyschła.

Aktywność nocna czy dzienna?

Czas aktywności to kolejna różnica między tymi płazami. Żaby często są aktywne zarówno w dzień, jak i w nocy, choć wiele gatunków preferuje dzienne godziny, szczególnie jeśli jest pochmurno i wilgotno. Możesz je zobaczyć wygrzewające się na kamieniach czy liściach wodnych roślin.

Ropuchy prowadzą bardziej nocny tryb życia. W ciągu dnia ukrywają się w zacienionych, wilgotnych miejscach – pod kamieniami, kłodami drewna czy w norach, które same wykopały. Wieczorem i nocą wychodzą na żerowanie, wykorzystując ciemność jako dodatkową ochronę przed drapieżnikami.

Rozmnażanie i rozwój

Skrzek

Zarówno żaby, jak i ropuchy składają jaja w wodzie, ale forma złożonego skrzeku znacząco się różni. Żaby zazwyczaj składają jaja w dużych, galaretowatych skupiskach, często przypominających gromadki przezroczystych kulek połączonych ze sobą. Takie skupiska mogą zawierać setki, a nawet tysiące jaj.

Ropuchy natomiast składają jaja w długich, podwójnych sznurach, które owijają wokół wodnych roślin lub pozostawiają na dnie płytkich zbiorników. Jaja ropuch otoczone są grubszą, bardziej ochronną warstwą śluzu, co daje im dodatkową ochronę.

Kijanki

Kijanki żab i ropuch również można rozróżnić. Kijanki żab są zwykle jaśniejsze, z bardziej zaokrąglonym ciałem i przezroczystymi płetwami ogonowymi. Pływają w gromadach, często w otwartej wodzie.

Kijanki ropuch są ciemniejsze, niemal czarne, z mniej przezroczystymi płetwami ogonowymi. Często trzymają się przy dnie zbiorników wodnych i rzadziej tworzą duże grupy. Są również mniej smakowite dla drapieżników ze względu na zawartość toksycznych substancji.

Dieta i polowanie

Techniki łowieckie

Zarówno żaby, jak i ropuchy są drapieżnikami żywiącymi się głównie owadami i innymi małymi bezkręgowcami, ale ich techniki polowania nieco się różnią. Żaby są aktywnymi łowcami, wykorzystującymi swoją zwinność i świetne skoki. Często czatują, a następnie wykonują błyskawiczny skok w kierunku zdobyczy, używając swojego lepkiego języka do jej schwytania.

Ropuchy preferują bardziej oszczędny styl polowania. Zamiast gonić zdobycz, czekają cierpliwie, aż potencjalny posiłek sam znajdzie się w ich zasięgu. Wtedy wykonują krótki, precyzyjny ruch, wyrzucając język i chwytając ofiarę. Ta strategia “czekaj i uderzaj” doskonale pasuje do ich mniej atletycznej budowy ciała.

Preferencje żywieniowe

Choć podstawą diety obu grup są owady, istnieją pewne różnice w ich preferencjach. Żaby często polują na latające owady, takie jak muchy czy komary, a także drobne wodne bezkręgowce. Ich dieta bywa bardziej zróżnicowana, a niektóre większe gatunki żab mogą polować nawet na małe ryby czy inne płazy.

Ropuchy specjalizują się głównie w łapaniu mrówek, chrząszczy i innych powoli poruszających się bezkręgowców naziemnych. Dzięki silnemu żołądkowi mogą spożywać owady, których inne zwierzęta unikają ze względu na nieprzyjemny smak czy toksyczność, jak niektóre mrówki czy pluskwiaki.

Koncerty godowe

Najbardziej charakterystycznym dźwiękiem wydawanym przez żaby jest głośne, rytmiczne kumkanie. W przypadku niektórych gatunków, jak żaba wodna, dźwięk ten niesie się na znaczne odległości, szczególnie w sezonie godowym. Samce żab mają specjalne worki rezonansowe, które działają jak naturalne wzmacniacze, pozwalając im na tworzenie głośnych, melodyjnych dźwięków.

Ropuchy wydają znacznie cichsze dźwięki – zazwyczaj jest to miękkie, niskie terkotanie lub długie trele. Ich odgłosy są mniej donośne i rzadziej słyszalne z dużej odległości. Ropuchy, podobnie jak żaby, są najbardziej wokalnie aktywne w okresie godowym, choć ich koncerty są bardziej kameralne niż głośne występy żab.

Podsumowanie

Choć żaby i ropuchy należą do tej samej gromady płazów, różnią się od siebie pod wieloma względami – od wyglądu zewnętrznego, przez środowisko życia, aż po zachowanie i nawyki. Żaby to zwinne, wodne stworzenia o gładkiej skórze i atletycznej budowie, podczas gdy ropuchy to bardziej lądowe, powolniejsze płazy o charakterystycznej, brodawkowatej skórze. Obie grupy pełnią ważną rolę w ekosystemie, kontrolując populacje owadów i stanowiąc pokarm dla innych zwierząt. Teraz, gdy znasz już główne różnice między tymi fascynującymi płazami, z łatwością rozpoznasz, czy spotkane podczas spaceru stworzenie to żaba czy ropucha.